سرو ابرکوه

استان یزد شهر ابرکوه

سرو ابرکوه که در شهر ابرکوه واقع در استان یزد قرار دارد به روایتی پیرترین موجود زنده دنیاست و گردشگران بساری از داخل و خارج کشور جهت بازدید از آن به این منطقه سفر می کنند.

ابرکوه یکی از قدیمی ترین شهرهای ایران است که تقریبا در مرکز ایران و در محدوده استان یزد واقع شده است. در حال حاضر آثار باستانی بسیار زیادی از روزگار گذشته در این مکان به جای مانده است که نشان از وجود تمدنی بیاد ماندنی و قدیمی دارد. یکی از این جاذبه های سرو تاریخی ابرکوه است.

دانشمندانی از ژاپن و روسیه پس از بازدید از سرو ابرکوه عمر آن را تا ۸۰۰۰ سال برآورد کردند؛ اما الکساندر روف، دانشمند روسی عمر این درخت را میان ۴۰۰۰ تا ۴۵۰۰ سال برآورد کرده است. حمدالله مستوفی هم در کتاب نزهت القلوب که در سال ۷۴۰ هجری قمری تالیف شده است، درباره این سرو آورده است: آنجا سروی است که در جهان شهرتی عظیم دارد. چنانچه سرو کشمیر و بلخ شهرتی داشته و اکنون این از آنها بلندتر و بزرگ تر است. حتی برخی مورخان پا را فراتر نهاده و معتقدند نهال این درخت را یافث، پسر نوح کاشته است. اختلاف نظر بسیار و درباره چند هزار سال سن این زنده ترین موجود تاریخ دنیا هم نمی تواند از اهمیت این جاذبه گردشگری کشورمان بکاهد.

سرو ۴ هزار ساله ابرکوه را اگر مسن ترین موجود زنده جهان بنامیم، چندان به بیراهه نرفته ایم. در ایران باستان، کاشتن درخت از اهمیت بسیار بالایی در طبقات مختلف جامعه برخوردار بوده است. در نگاره ها و آثار باستانی مانند حجاری های دوره هخامنشی در تخت جمشید، نماد درخت و به طور خاص، سرو آورده شده است.

گویند زرتشت، چون موسم اسپند به ابرکو رسید، با دست خود بذر سرو بر این دشت فشاند و بر مردمان نوید داد که درختی در آن میان بماند تا ببیند درفش، فرزندش، بهرام، پادشاه صبح دم رستاخیز را کویر ابرکوه را که درمی نوردی، به پیرترین ساکن کویرهای جهان خواهی رسید.

در فرهنگ زرتشتیان آمده است: سرو به دلیل آن که درختی همیشه سبز است، همواره در ایران اهمیت خاصی داشته است و سرو ۴ هزار ساله ابرکوه نیز که آن را سرو زرتشت می نامند، نمادی از همین امر به شمار می رود. غیر از نگاره ها و حجاری ها در پارچه بافی ها هم به گونه ای گیاه، درخت و همان سرو خمیده که بعدها در فرهنگ ایرانی ترمه نامیده شده، دیده می شود. سرو ابرکوه در دیگر هنرهای ایرانی نیز به چشم می خورد. مینیاتور بهترین مجال برای شناسایی این درخت کهنسال است که به شکلی منحصر به فرد در آثار هنرمندان این مرز و بوم جلوه کرده است. سرو ابرکوه، این نگین سبز کویر ایرانیان در تمامی جهان به عنوان نمادی از زندگی و زیبایی معرفی شده است.

پیرترین موجود زنده دنیا با ۲۵ متر ارتفاع، ۱۸ متر محیط و ۱۱٫۵ متر اندازه دور تنه در قلب ایران آرام آرام زندگی می گذراند. با اقداماتی نظیر آفت کشی و آزادسازی حریم این سرو تاریخی که سال گذشته از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان یزد صورت گرفته است، اکنون سرو ۴ هزار ساله ابرکوه به راحتی می تواند نفس بکشد. نگین سبز کویر ایران این روزها به بار نشسته است تا در عین کهنسالی نشانه دیگری از زایش و باروری به نمایش بگذارد. سرو کهنسال کشورمان نیاز به مراقبت بیشتری دارد، شاید توجه بیشتر به این جاذبه گردشگری در دل کویر ایران بتواند روزی آن را به عنوان قلب گردشگری تفریحی و یا حتی گردشگری علمی در ژرفای کویر تبدیل کند. این در حالی است که در کشور ما بسیاری حتی از وجود این جاذبه مسلم گردشگری بی خبرند.

گفتنی است که این سرو کهن به عنوان یکی از آثار ملی تحت شماره ۳ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.