دسته: مکان مقدس

 جمعه مسجد استان اردبیل درشمال شرقي شهر بين محله هاي پيرشمس الدين و عبدالله شاه برروي تپه مرتفعي واقع گرديده و يکي از قديمي ترين مساجد شمال غربي ايران است کاوش های باستان‌شناسی که برای شناخت مختصات تاریخی بنا از سال ۱۳۶۷ توسط سازمان میراث فرهنگی شروع شده، پس از خاکبرداری از لایه‌های خاک و برچیدن قبرهای متاخر، سرستون‌های آجری و قسمتی از دیوار شبستان مسجد عتیق را که متعلق به دوره ایلخانی بوده از خاک بیرون آورد که تاریخ روشن مسجد و چگونگی الحاقات و تکامل آنرا طی ادوار مختلف تا حدی مشخص نمود اصل بناي کنوني مسجد، در دوره سلجوقيان، برروي بقاياي کهن تري ساخته شده که درنتيجه حمله مغول، حدود سال 620 هجري، ويران و در حدود سال 650 هجري مجددا بازسازي شده است درب ورودي مسجد به تاريخ 742 ه.ق. داراي گره هاي هندسي، گل ميخ هاي آهني و کتيبه اي حاوي دو بيت شعر به خط نسخ است به نظر مي رسد که درب مزبور، از جاي ديگر به اين مسجد انتقال یافته است. در حدود 5/16 متري مسجد، بقاياي مناره اي از دوره سلجوقي به ارتفاع هشت و قطر پنج متر باقي مانده که به هنگام آباداني مسجد در کنار آن قرار داشته در بدنه مناره دوسنگ نبشته به تاريخ هاي 878 و 879 ه.ق نصب شده که مربوط به فرمان اوزون حسن حکمران آق قويونلو است و ارتباطي با بناي مسجد و مناره ندارد و احتمالاً از جاي ديگري آورده شده و روي منار نصب شده و در اداره فرهنگ و هنر سابق حفاظت می شود. اولين قسمت بنا پايه‌ مناره‌ای است كه در فاصله اندكی از مسجد به چشم می‌خورد. اين مناره شيوه معماری سلجوقی دارد و از دو قسمت پايه هشت ضلعی و بدنه استوانه‌ای به قطر پنج متر تشكيل شده است. در بدنه مناره، دو سنگ نبشته باقی مانده كه عبارت است