تپه هگمتانه

استان همدان شهر همدان

تپه هگمتانه در قسمت شمالی و در بافت قدیمی شهر همدان در انتهای خیابان اکباتان قرار گرفته و شهری زیرزمینی را در خود جای داده است. این تپه باستانی با 3 هزار سال قدمت و مساحت حدود 30 هکتار، وسیع‌ترین تپه باستانی ایران به شمار می رود. این محوطه باستانی با توجه به اشاره‌های تاریخی و برداشت‌های اولیه باستان‌شناسان و پژوهشگران، دارای آثار زیادی از دوره‌های تاریخی مختلف به ویژه ماد، هخامنشی و اشکانی می‌باشد.

این تپه در طول صد سال اخیر بارها مورد حفاری باستان‌شناسان داخلی و خارجی قرار گرفته و طی حفاری های انجام شده، حدود 14 هزار مترمربع از این تپه مورد کاوش قرار گرفته است. در این حفاری ها یکی از کهن‌ترین دوره‌های تمدن بشری نمایان شده همچنین یک حصار طولانی به ارتفاع 9 متر به همراه دو برج عظیم و کم‌نظیر در درون آن کشف شده است. در کاوش‌های علمی، یک شهر بزرگ از نوع شهرهای شطرنجی در داخل تپه هگمتانه پدیدار شده است. ساخت و سازهای این شهر باستانی شامل از معابری به فاصله‌های مساوی و موازی یکدیگر می شود، که در حدّفاصل آن‌ها، واحدهای ساختمانی کاملاً مشابه و قرینه یکدیگر احداث شده است. این مجموعه کم‌نظیر علاوه بر تأسیسات آبرسانی، حصاری خشتی به قطر حدود 10 متر دارد که در فواصل معین دارای برج‌هایی عظیم است. سازه اصلی شهر باستانی خشت خام بوده و در بخش‌هایی، از آجر نیز استفاده شده است.

در طول حفاری‌های انجام شده، آثاری ارزشمند و بی‌نظیر که اغلب متعلق به دوران هخامنشیان و نیاکان آن‌هاست، کشف شده است.