آرامگاه کوروش کبیر

استان فارس شهر پاسارگاد

آرامگاه کوروش، مهم ترین اثر مجموعه ی پاسارگاد است؛ بنای آرامگاه، میان باغ های سلطنتی قرار داشته و از سنگ های عظیم که ارتفاع بعضی از آنها به هفت متر می‌رسد، بنا شده است.

کوروش پانصد سال پیش از میلاد در آرامگاه خود در پاسارگاد دفن شد . اسکندر هنگام عبور از ایران ، بر سر مزار کوروش رفت و دید که دَرِ آرامگاه را باز کرده و اموالش را غارت کرده اند. وی برآشفت و عامل آن را که نام ش پولیماک بود، کشت سپس کتیبه هایی را که از قول کوروش و به خط ایرانی بر سنگ مزارش حک کرده بودند خواند، و دستور داد تا متن یونانی آن را نیز در زیر متن ایرانی حکاکی کنند .

آرامگاه از سنگهای آهکی سفید مایل به زرد ساخته شده و دارای دو قسمت سکّوی سنگی توپُر با شش پله ، و اتاقی با سقف شیب دار بر فراز پله ششم، می باشد . ارتفاع بنای سنگی آرامگاه حدود 11 متر است .

دو تخته سنگ بزرگ تو خالی سقف آرامگاه را می سازد. این امر برخی را به این گمان انداخته که شاید قبر اصلی کوروش و همسرش در همین حفره درون سقف می باشد . آرامگاه کوروش در ایران یک نمونة تقریباً مشابه دارد و آن «گوردختر» در بُزپَر (بزپار) که در صد کیلومتری جنوب غربی کازرون است، می باشد. این آرامگاه مربوط به اواخر دوره هخامنشی است و احتمالاً آرامگاه کوروش جوان ، پسر داریوش دوم ، بوده است . در دورة اتابکانِ فارس (مظفریان ) در نزدیکی آرامگاه ، مسجدی ساخته و در دیوار جنوب غربیِ اتاقِ آرامگاه ، محرابی کَنده و آیاتی از سورة فتح به خط ثلث نقر کرده بودند .